Cá cơm khô là cá gì ? Nấu món gì ngon ?

Cá cơm khô là loại động vật có kích thước nhỏ tuy nhiên lại có hương vị thơm ngon vô cùng đặc trưng. Chúng được sử dụng phổ biến tại hầu hết các bữa cơm hàng ngày trong gia đình người Việt Nam. Cũng như nhiều dòng sản phẩm khác rất đa dạng về chủng loại, cá cơm có nhiều loại khác nhau.Vậy hãy cùng NatuFood tìm hiểu những thông tin về dòng sản phẩm này và một vài gợi ý chế biến món ăn nhé!

Giá trị dinh dưỡng của khô cá cơm

Môi trường sống chủ yếu của cá cơm thường tại nước mặn, có một số loại sống trong vùng nước ngọt nhưng chúng chỉ chiếm số ít,do kích thước nhỏ bé nên thường sống theo thành bày đàn thức ăn chủ yếu là những sinh vật phù du dưới biển.Loài cá này rất đa dạng và chủng loại cũng rất nhiều. Hầu như chúng có mặt ở khắp các vùng biển trên thế giới thế giới.

Cũng như nhiều loại hải sản khác. Đây là loài động vật có rất nhiều giá trị dinh dưỡng, tiêu biểu có thể kể đến như: axit omega-3, các protein và đa dạng các khoáng chất để giúp duy trì sức khoẻ tốt.Hàm lượng các chất sắt, magie, phốtpho,kali, natri, kẽm có trong chúng cũng tương đối cao. Cá cơm được xem như một nguồn giàu vitamin C, B12, B6, A, E và K, các loại thiamin, riboflavin, niacin, folate, chứa các chất béo và cholesteron tốt..

Lợi ích sức khoẻ khi ăn cá cơm khô

• Do trong loại cá này chứa một lượng chất béo không bão hoà đa làm giảm các nguy cơ xơ vữa động mạch, giảm các loại cholesteron có hại, cho nên sức khoẻ tim mạch sẽ được cải thiện rất nhiều nếu bạn sử dụng chúng.
• Sức khoẻ về xương cũng được cải thiện đáng kể do các vitamin và khoáng chất được tìm thấy trong cá cơm cung cấp nhiều lợi ích cho sức khoẻ. Nổi bật là canxi và vitamin A làm cho xương, răng chắc khoẻ ngăn ngừa các bệnh lý về xương, cải thiện tình trạng loãng xương ở người lớn tuổi.
• Do giàu vitamin A nên sử dụng loại thực phẩm này rất tốt cho mắt, giúp sức khoẻ mắt được tăng cường,ngăn ngừa thoái hoá điểm vàng, ngăn ngừa tình trạng đục thuỷ tinh thể, giúp bổ trợ mắt sáng hơn, cải thiện tình trạng cận thị.
• Ngoài ra sử dụng cá cơm còn giúp tái tạo và lưu thông máu trong cơ thể, bởi hàm lượng sắt có trong loại cá này cũng tương đối, các vitamin B12 và giàu niacin giúp cho hệ thần kinh luôn khoẻ mạnh, hạn chế các bệnh đau đầu, trầm cảm, mệt mỏi, mất trí nhớ…
• Mặt khác loại cá này được đánh bắt tự nhiên ít có điều kiện tiếp xúc với các loại hoá chất độc hại nên có thể hoàn toàn yên tâm rằng sử dụng loại này rất đảm bảo an toàn cho sức khoẻ con người.

Nói tóm lại đây thực sự là một nguồn thực phẩm vô cùng dinh dưỡng, phù hợp với mọi lứa tuổi nếu sử dụng với một hàm lượng phù hợp và vừa phải. Có nhiều nghi thị và câu hỏi cho việc ăn cá cơm biển có ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ nhỏ? Bơi như chúng ta đã biết cá biến thường có chứa một lượng thủy ngân. Tuy nhiên bạn hãy đừng lo lắng nhé, bởi nếu chỉ sử dụng với một lượng phù hợp và vừa phải, nó hoàn toàn tốt cho sức khỏe. Bằng chứng là những quốc gia châu Á với nền văn minh phát triển như : Nhật Bản, Hàn Quốc đều sử dụng loài cá cơm nhỏ trong những bữa ăn của trẻ nhỏ nhằm kích thích sự phát triển của xương và não bộ cho trẻ nhỏ đấy.

Quy trình đánh bắt, chế biến khô cá cơm chất lượng

Để làm ra một mẻ khô cá thì nguyên liệu chính là các loại cá cơm tươi. Thông thường dựa vào đặc tính di chuyển và phát triển của chúng mà người ngư dân sẽ lựa chọn khu vực đánh bắt. Ngay từ khâu đầu vào, họ đã tinh chọn từ vùng biển khơi những chú cá tốt và đảm bảo chất lượng trong khâu chế biến tiếp theo. 

Với loại cá này, có rất nhiều cách để sử dụng. Có thể chiên giòn ngay, có thể chế biến để làm mắm.. Tuy nhiên tại phạm trù bài viết này, chúng tôi xin được chia sẽ và tập trung hơn vào phương pháp sấy khô.

Cá sau khi về bờ được nhanh chóng phân loại, sau đó rửa, sở chế sạch, sẽ mang đi ướp với muối loãng. Tiếp theo đó đưa lên các vỉ chuyên dụng để phơi. ( Lưu ý nơi phơi phải là những nơi có nhiều nắng cao ráo và thoáng mát ). Không gian phơi để đảm bảo yếu tố về an toàn vệ sinh thực phẩm nên là không gian khép kín. Nhằm tránh tối đa sự tác động của điều kiện môi trường đến chất lượng sản phẩm.  Thông thường mỗi 4kg cá cơm tươi sẽ thu lại được 1kg các cơm khô.

Cuối cùng là đóng gói, bảo quản và vận chuyển đến tay người tiêu dùng. 

Phân biệt một số loại cá cơm sấy khô phổ biến trên thị trường

Mặc dù có rất nhiều loại cá cơm nhưng có một số loại thường thấy và phổ biến nhất là

Cá cơm than hay còn gọi là cơm đen

So với các loại cá cơm khác cá cơm than có thành phần đạm vitmian và các khoáng chất cao hơn nên chúng được sử dụng làm nước mắm nhĩ. Hình dáng chúng là hình trụ tròn, thịt mềm, thân dài 6-8cm, 2 bên lườn là 2 sọc đen chạy dọc Thân hình chúng nhỏ dẹt về 2 bên, khác với cá cơm trắng phần đầu của loại này khá nhỏ, mõm ngắn và nhọn, đôi mắt to cách xa nhau một khoảng rộng có phần lồi ra.Miệng của chúng rộng, hàm trên ngắn hơn so với hàm dưới, đều có răng ở cả 2 hàm, khe mang rộng và có mang giả, phần lưng của cá cơm than có màu xanh dương đậm, vảy dày và nhỏ, vây mỏng bám ở phần lưng và bụng. Được gọi là cá cơm than để dễ dàng phân biệt với các loại cá cơm khác.Loại này hay xuất hiện vào khoảng tháng 3 âm lịch.

Cá cơm sữa hay còn gọi là cá cơm mờm

Cá cơm săn

Giống như cá cơm trắng kể trên, khô cá cơm săn có thịt ngọt, dai . Kích thước của chúng rất nhỏ được khai thác lên bờ bằng việc thả lưới, đặc tính chung của chúng là sống theo bầy đàn nên mỗi lần thu hoạch chúng sẽ được một mẻ lớn, lợi nhuận thu về rất cao.Chúng thường sinh sản từ giữa tháng 7 âm kéo dài đến gần tết.Loại này cũng được sử dụng để làm nước mắm rất ngon.

Thịt cá cơm săn có hàm lượng dinh dưỡng cao giàu chất đạm,tốt cho sức khỏe, chúng được chế biến thành các món ăn từ bình dân tới thượng hạng.

Ngoài giá trị mang lại từ cá tươi thì cá cơm khô cũng là món ăn tuyệt vời hơn hẳn các loại khô cá khác. Đặc điểm cơ bản của chúng là nhỏ, dễ ăn, có thể ăn cả xương nên chiếm được cảm tình của rất nhiều người.

Cá cơm tấm

Loại cá này có mình tròn, thịt chúng mềm, thân dài chừng đốt ngón tay, có hai sọc đen chạy dài khắp 2 bên lườn.Chúng thường chỉ có vào mùa nước cạn, khoảng tháng ba âm lịch. Tuy nhiên, trước đó khoảng nửa tháng, người ta đã thấy chúng còn rất nhỏ, chỉ to hơn cây tăm một chút. Với tập tính của chúng là thường sống thành từng bầy đàn nên khi thấy chúng lấm tấm như hạt mưa bơi dưới nước nên đã được ngư dân yêu quý và đặt tên cho nó xuất hiện, từ đấy chúng có tên gọi là tấm, hay đầy đủ hơn là cá cơm tấm.

Ngoài các loại kể trên thì có rất nhiều loại cá cơm với mỗi loại là một tên khác nhau, như cá cơm sông, cá cơm sọc tiêu, cá cơm đỏ…tuy có ngoại hình chúng có màu khác nhau nhưng tập tính và môi trường sống của chúng thì thường giống nhau và có điểm chung là đều rất bé nên gọi là cá cơm Tấm

Mách bạn một vài mẹo bảo quản và sơ chế các loại cá cơm khô

Để giúp cá khô nói chung và cá cơm khô nói riêng có thể bảo quản lâu, mà vẫn giữ nguyên đặc trưng hương vị,mùi vị của cá khô. Cách khử mùi tanh của một số loại cá khi mua về để chế biến thành các món ăn ngon hấp dẫn thì Natufood mách bạn một số mẹo sau đây.

Bảo quản khô cá cơm

• Bảo quản trong tủ lạnh : trước khi cho vào tủ để bảo quản bạn cho cá vào túi rồi bịt kín lại không để bị hở, sau đó cho vào tủ lạnh, để ngăn đông hay ngăn mát đều được, nếu thường xuyên dùng thì bạn cho vào ngăn mát, trong trường hợp muốn dự trữ lâu thì bạn nên cho lên ngăn đá ( ít nhất là trong 6 tháng).
• Bảo quản bên ngoài không cần tủ lạnh : nếu bạn muốn giữ được lâu thì khi cá bạn mua về nên phơi thêm 1-2 nắng cho cá thật khô và không còn ẩm, bơi rcá trong quá trình vận chuyển bỏ trong túi kín ít nhiều sẽ bị ẩm lại vì thế bạn nên cho ra chỗ nắng ráo để phơi lại. Khi khô bạn cho vào lớp giấy báo bọc qua nhiều lớp rồi cho vào túi nilon, sau đó để nơi khô ráo thoáng mát. Thỉnh thoảng bạn đem ra hong cho chúng khô rồi lại mang cất đi và bảo quản bình thường.
• Hút chân không cho sản phẩm, nếu nhà bạn có bộ hút chân không thì sản phẩm mua về bạn cho vào máy hút chân không rồi dính chắc chắn phần đầu túi lại bằng cách này bạn có thể bảo quản từ 6tháng đến 1 năm 

Sơ chế trước khi chế biến món ăn

Bản chất của cá trước khi được phơi, sấy khô đều được rửa qua muối, hoặc ngâm qua với nước muối cho nên ít nhiều sẽ bị một lượng muối ngấm vào trong cá, khiến cá bị mặn vì thế nếu không biết sơ chế cho giảm độ mặn thì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng món ăn khi chế biến.

• Cách 1 : bạn cho cá khô ngâm trong nước vo gạo, nên cho thêm một xíu muối nữa để cân bằng độ mặn trong cá, chú ý không nên cho thêm nước chanh vào vì trong nước chanh có tính axít sẽ làm ảnh hưởng đên dinh dưỡng có trong thịt cá. Ngâm khoảng 25-30 rồi cho cá ra rá và rửa sạch.
• Cách 2: ngâm với nước ấm, cá mua về cắt túi ra rồi cho vào ngâm với nước nóng, chú ý nhiệt độ dưới 50 độ, với cá được phơi dưới 3 ngày thì ngâm 15-20 phút rồi rửa sạch,cá phơi trên 3 nắng thì ngâm 30 phút.
• Với các loại cá có độ béo cao thì không cần ngâm qua nước nóng .

Cách chọn cá cơm khô chuẩn chất lượng

Khô cá cơm là một trong những món ăn dân dã quen thuộc được nhiều người Việt ưa chuộng, nhất là trong những ngày thời tiết mưa gió hay se lạnh, được xem như là món ăn “ quốc dân” của tất cả các gia đình.Để có một món khô cá ngon thì bạn cũng phải biết chọn được những nguyên liệu đảm bảo chất lượng.

• Khi mua cá cơm khô bạn nên chú ý màu sắc của chúng. Mỗi loại cá sẽ có màu sắc đặc trưng mà từ đó bạn có thể đưa ra nhận biết. Ví dụ như cá cơm tấm hoặc cá cơm mờm có màu vàng trong, sờ vào tay không thấy bị dính nhớt hay thấy ẩm ướt.Nếu như bạn thấy cá cơm bị đục, xuất hiện những vệt màu không đồng đều thì không nên mua. Bởi vì, những sản phẩm như vậy đều là hàng kém chất lượng, không được phơi khô hay bảo quản kỹ càng.   Ngoài ra trên thân cá, nếu bạn quan sát thấy có vẩy mốc xanh hoặc xám thì tuyệt đối đừng nên lựa chọn chúng. 
• Bạn phải chú ý đến mùi của cá bởi vì những con cá khô chất lượng tốt thì sẽ có một mùi tanh đặc trưng chứ không phải mùi ôi thiu và rất dễ để nhận biết việc này. Đây là điều cơ bản mà bạn cần phải biết để mua được sản phẩm ngon và đạt chất lượng.  
• Hiện nay có nhiều loại khô cá cơm với các kích cỡ khác nhau, nên khi lựa chọn bạn phải chú ý đến đặc điểm này để chọn được cá có chất lượng tốt. Bên cạnh đó bạn nên tìm đến các cơ sở uy tín, xuất xứ sản phẩm rõ ràng, để có thể mua được hàng đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm.

NatuFood mách bạn các món ăn từ cá cơm khô ngon đỉnh

Đây được xem là nguyên liệu để chế biến thành rất nhiều món ăn độc đáo từ đơn giản đến hảo hạng vậy chế biến như thế nào mới gọi là chuẩn hãy cùng Natufood tham khảo một số món sau đây nhé !

Mỳ Hàn Quốc với nước hầm từ cá cơm ngon

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

• Cá cơm mờm 300gram
• Bí ngòi 1/2 củ
• Củ cải đường ( củ cải trắng )
• 1/2 củ hành tây
• Nấm kim châm
• Nấm đùi gà
• Hành lá, hành baro, rau mùi
• Mỳ hàn quốc ( Bạn có thể mua ở siêu thị hoặc những chợ lớn đều có nhé )
• Trứng 3 quả
• Rong biển
• Kim chi
• Gia vị : Nước tương, muối, hạt nêm..

Cách chế biến món ăn:

• Cá sau khi mua về bạn đừng quên ngâm qua với nước ấm trong khoảng 5 phút để khử bớt vị mặn trong cá nhé
• Tiếp theo đó bắc khoảng 3 lít nước sôi và cho cá, hành tây và các loại nấm vào ninh trong khoảng 40 phút
• Sau khi nước dùng sôi, bạn nhanh tay nêm nếm các loại gia vị sao cho vừa ăn
• Trong lúc đợi nước dùng, bạn hãy đi chuẩn bị các loại nguyên liệu khác như trứng chiên mỏng sau đó thái sợi. Luộc mỳ..
• Sau khi nồi nước dùng hoàn thiện, bạn có thể rắc thêm chút hành và rau mùi để món ăn thêm phần ngon mắt.

Khô cá cơm rim cay 

Tham khảo thêm bài viết : 5 cách rim cá cơm khô ngon nhất

Món này rất dễ chế biến nguyên liệu dễ tìm và phù hợp với khẩu vị của từng gia đình, nhất là vào những ngày se lạnh hay mưa gió thì thật tuyệt vời 

Nguyên liệu:

• Cá cơm săn khô loại ngon
• Ớt chưng với tôm khô
• Hành khô
• Các loại gia vị: muối, hạt nêm, bột ngọt, đường, nước mắm, mắm, dầu ăn, dầu hào,… 

Các bước thực hiện:

• Bước 1: các nguyên liệu sau khi đã chuẩn bị xong thì bắt đầu sơ chế ,cá khô đem ngâm nước khoảng 10 phút và rửa lại với nước cho thật sạch, để ráo. Hành khô đem bóc vỏ và băm nhỏ.
• Bước 2:bắt đầu pha hỗn hợp nước sốt bao gồm gồm mắm, đường, bột ngọt, dầu hào, ớt chưng tôm khô dùng đũa đánh đều cho chúng quyện vào nhau, thành một hỗn hợp đặc sệt.
• Bước 3: bật bếp rồi bắc chảo lên chờ chảo nóng thì cho dầu ăn và hành khô vào phi thơm vàng lên. Cho cá cơm khô để ráo nước vào đảo đều. 
• Bước 4: Tiếp theo bạn cho phần nước sốt đã được pha ở bước 2 vào chảo và đảo đều lên. Hạ lửa nhỏ và đun cho đến khi nước sốt cạn thì tắt bếp. 
• Bước 5: Cho cá ra dĩa để thưởng thức cùng với cơm trắng nóng hổi. 

Món cá cơm khô rim mật ong 

Đây là món dân dã thích hợp cả ăn với cơm trắng lẫn làm mồi nhậu, ăn vào rất kích thích vị giác của người ăn, thẩm thấu được vị ngọt của cá thấm vào với các gia vị chế biến cùng vừa vô cơm mà dùng làm đố nhắm sẽ rất hợp.

Nguyên liệu:

• Cá cơm tấm
• Đường nâu
• Mật ong
• Ớt tươi hoặc ớt khô, tỏi, nước mắm, dầu ăn, các loại gia vị tuỳ theo khẩu vị từng gia đình..

Các bước thực hiện

• Bước 1 : cá khi được lấy ra để chế biến thì ngâm qua với nước ấm 15 phút rồi rửa lại thật sạch, để ráo nước
• Bước 2 : ớt rửa sạch, tỏi bóc vỏ băm hoặc giã nhuyễn, cho hỗn hợp nước mắm, mật ong, ớt và tỏi vào trong một bát to.
• Bước 3 : bật bếp cho chảo lên làm nóng chảo rồi cho một chút dầu ăn vào cho nóng sau đó cho cá vào rang cho đều, tiếp đến cho 2 thìa đường vào tiếp tục đảo cho cá ngấm đường.
• Bước 4 : Khi thấy cá hơi chuyển màu cánh gián thì cho nước mắm ớt tỏi vào và tiếp tục rim nhỏ lửa đến khi rút hết nước. Thân cá có màu trong, và màu cánh gián là được, để cá nguội rồi dùng dần

Ngoài các món kể trên thì có nhiều món ăn khác được chế biến từ khô cá cơm như cá cơm khô chiên nước mắm,khô cá cơm nấu chua ngọt…